«خانه ریز» دقیقاً چیست و در کجا ساخته میشود؟
منظور از «خانه ریز» یا واحد ۱۰۰ سانتیمتری، آپارتمانهایی است که مساحت مفید آنها حدود ۱۰ تا ۱۵ مترمربع است.
این واحدها معمولاً شامل:
· یک اتاق خواب استودیویی بدون هیچ جداسازی
· یک سرویس بهداشتی فرنگی بسیار کوچک (شاید ۱.۵ تا ۲ متر)
· یک آشپزخانه کوچک (اغلب به صورت اپن و جزئی از فضای اصلی)
· یک بالکن یا نورگیر بسیار محدود
این پروژهها عمدتاً در مناطق متوسط و کمتر برخوردار تهران مانند حاشیههای جنوبی و غربی یا بافتهای فرسوده با زمینهای
کوچک قطعهبندی شده، توسط سازندگان خرد و محلی اجرا میشوند.
فلسفه ساخت ساده است: تبدیل کوچکترین قطعه زمین ممکن به بیشترین تعداد واحد قابل فروش.
ریشههای اقتصادی-اجتماعی پیدایش پدیده ۱۰۰ سانتیمتری
1. افزایش نجومی قیمت تمامشده: قیمت زمین در تهران به حدی رسیده که برای کاهش قیمت واحد نهایی و
ایجاد قدرت خرید مصنوعی، سازنده مجبور است متراژ واحدها را تا حد ممکن کوچک کند.
گاهی هدف، رسیدن به رقم نهایی زیر ۵ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۴ است.
2. تغییر الگوی تقاضا: قشر بزرگی از جامعه، به ویژه جوانان مجرد، دانشجویان و کارمندان مهاجر،
دیگر توانایی خرید یا اجاره واحدهای معمولی ۵۰-۶۰ متری را ندارند.
تقاضا برای «یک اتاق شخصی» جای خود را به تقاضا برای «هرگونه سقفی بر بالای سر» داده است.
3. سوداگری زمین و ساخت: برای مالکان زمینهای کوچک و سازندگان، تقسیم یک زمین ۲۰۰ متری به ۱۵ واحد
۱۰۰ سانتیمتری و فروش هرکدام، سودآوری و نقدشوندگی بسیار بالاتری نسبت به ساخت ۲ یا ۳ واحد معمولی دارد.
واکنشها: از استقبال تا هشدار
· واکنش برخی متقاضیان: برای گروهی که در اجارهنشینی به سر میبرند یا خوابگاهی زندگی میکنند،
مالکیت حتی یک واحد بسیار کوچک، به منزله خروج از بیثباتی اجاره و دستیابی به یک دارایی شخصی است.
آنها حاضرند استانداردهای زندگی را به حداقل برسانند تا صاحب «خانه» شوند.
· هشدار کارشناسان و شهرداری: بسیاری از کارشناسان شهری و نمایندگان شهرداری تهران این روند را غیرانسانی،
غیرقانونی و خطرناک میدانند. آنها هشدار میدهند که این واحدها:
· فاقد حداقل استانداردهای زیستی (نور، تهویه، حریم خصوصی) هستند.
· باعث تراکم جمعیت غیرقابل مدیریت و فشار بر زیرساختهای محلی (آب، برق، فاضلاب) میشوند.
· آتشسوزی و تخلیه اضطراری در آنها فاجعهبار خواهد بود.
· در بلندمدت به حاشیهنشینی عمودی و ایجاد «آپارتمانهای زاغهای» در قلب شهر منجر میشوند.